Rekabet Kurulu, Türkiye’de faaliyet gösteren on iki bankanın mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri alanında anlaşma ve/veya uyumlu eylem içerisinden bulunmak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un (RKHK) 4’üncü maddesini ihlal edip etmediğinin tespiti amacıyla yürütülen soruşturma sonucunda vermiş olduğu 08.03.2013 tarih ve 13-13/198-100 sayılı nihai kararı ile on iki bankanın mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri alanında RKHK’un 4’üncü maddesini ihlal ettiklerine karar verilmiştir.
Rekabet Kurulu, Davaya konu olayda; aralarında Akbank T.A.Ş., Türkiye Garanti Bankası ve Garanti Ödeme Sistemleri A.Ş. ile Garanti Konut Finansmanı Danışmanlık A.Ş., Yapı ve Kredi Bankası A.Ş., Türkiye İş Bankası A.Ş., Finansbank A.Ş., Türkiye Halk Bankası T.A.O., Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş., Denizbank A.Ş., HSBC Bank A.Ş., ING Bank A.Ş., Türkiye Ekonomi Bankası A.Ş., ile Vakıflar Bankası T.A.O.’nun yer aldığı 12 bankanın, 21.08.2007 ve 24.10.2011 tarihleri arasında mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri bakımından fiyat tespit etmek suretiyle RKHK’nın 4.maddesini ihlal ettiği, ayrıca Vakıfbank, Ziraat Bankası ve Halkbank’ın ise kamu mevduatı açısından RKHK’nın 4.maddesini ayrıca ihlal ettikleri tespit edilmiştir.
Bunun üzerine; ilgili bankalara RKHK m.16/III ve “Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik” m.5/I, bent 1 ve m.5/II ve m.7/I uyarınca 2011 mali yılı sonunda oluşan ve Kurul tarafından belirlenen yıllık gayrisafi gelirlerini takdiren 2011 yılı sonunda oluşan yıllık gayrisafi gelirinin %1’i tutarında toplam 1.116.957.468.000 TL para cezasına hükmedilmesine karar verilmiştir.
Rakip teşebbüsleri ve ya doğrudan tüketicileri hedef alan; fiyat tespiti, piyasaya girişin engellenmesi, ayrımcı uygulamalara gidilmesi, bağlayıcı kayıtlar konulması, boykot, üretimin sınırlandırılması gibi rekabeti kısıtlayıcı davranışlar haksız fiil sorumluluğuna da yol açmaktadır. Haksız fiil sorumluluğu çerçevesinde, ahlaka aykırı bir fiil ile bilerek rakip teşebbüslerin ve ya tüketicilerin zarar görmelerine sebep olan şahıs, bu kimselerin maruz kaldıkları zararı tazmin etmek zorunda kalacaktır.( BK m.41/2 ve yeni BK m.49)
RKHK’nın 57.maddesine göre ‘…Kanuna aykırı eylem, karar, sözleşme veya anlaşma ile rekabeti engelleyen, bozan ya da kısıtlayan kimseler bundan zarar görenlerin her türlü zararını tazmine mecburdur… Zararın oluşması birden fazla kişinin davranışları sonucu ortaya çıkmış ise bunlar zarardan müteselsilen sorumludur.’ Birden fazla kişinin davranışları sonucu ortaya çıkan zararlarda, zarara sebep olanlardan her biri müteselsilen sorumludur. RKHK m.58/II rekabetin ihlali nedeniyle oluşan zararın ihlali gerçekleştiren tarafların anlaşması, kararı ya da ağır ihlalinden kaynaklanması halinde, hakimin zarar görenlerin talebi üzerine uğranılan maddi zararın 3 katı tutarında tazminata hükmedebileceğini düzenlemektedir.
Rekabet Kurulu’nun 08.03.2013 tarih ve 13-13/198-100 sayılı nihai kararı ile Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun’un (RKHK) 4’üncü maddesini ihlalin vuku bulduğu 21.08.2007 ve 24.10.2011 tarihleri arasına denk gelen dönemde yukarıda adı yer alan bankaların mevduat, kredi(tüketici kredisi, taşıt kredisi, gayrimenkul kredisi) ve kredi kartı hizmetlerini kullanan tüketicilerin fazla faiz ödemeleri nedeniyle uğradıkları zararın ve bu zararın 3 katına kadar tazminatın ilgili bankadan talep edilmesinin yolu açılmıştır.
Av. Emel Orhan